Merkez Bankası’nın Hükümete Açık Mektubu: Enflasyon Değerlendirmeleri

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’e “Açık Mektup” gönderdi. Mektupta, 1211 sayılı Merkez Bankası Kanunu’nun 42. maddesi gereğince, enflasyon hedefine ulaşılamadığı durumlarda TCMB’nin sebepleri ve alınması gereken önlemleri hükümete bildirmesi gerektiği vurgulandı. 2024 yılı enflasyon tahmininin hedef aralığının üzerinde gerçekleştiğine dikkat çekildi ve enflasyonda yaşanan sapmaların nedenleri ile iyileşme için gerekli adımlar belirtildi.

2024 Yılı Tüketici Enflasyonunda Belirgin Eğilimler

Mektupta, “2024 yılında tüketici enflasyonu geçmiş enflasyona endeksleme davranışının etkisiyle şekillenmiştir” denildi. Yüksek enflasyon beklentileri yıl boyunca devam ederken, yılın ilk yarısındaki talep için güçlü koşullar, enflasyonun yukarı yönlü seyretmesine katkıda bulunmuştur. Ancak yılın üçüncü çeyreğinden itibaren enflasyonu düşüren gelişmeler gözlemlenmiştir. Türk lirasındaki reel değerlenme de enflasyon üzerindeki olumlu etkileri desteklemiştir.

Yıllık Tüketici Enflasyonu Nedir?

Emtia fiyatlarının nisan ayında zirve yapmasının ardından, yılın geri kalanında genel olarak bir gerileme eğilimi gözlemlenmiştir. Yıllık enflasyonda 2023’te yüzde 64,8 iken, 2024 yılı sonunda bu oran yüzde 44,4 seviyesine gerilemiştir.

Mektupta, tüketici enflasyonuna en fazla katkının hizmet fiyatlarından geldiği belirtilmektedir. Bazı hizmet sektörlerindeki fiyat ayarlamaları, gerçekleşen enflasyona göre belirli bir zaman gecikmesiyle yapılmakta, bu da hizmet enflasyonunda atalet yaratmaktadır. Kira ve eğitim kalemleri bu bağlamda öne çıkmaktadır.

Enerji ve Gıda Fiyatlarındaki Durum

Özellikle yılın ikinci yarısında lokanta-otel ve eğlence hizmetleri gibi talep koşullarına duyarlı kalemlerde enflasyon daha ılımlı seyretmiştir. Buna karşın, enerji ve işlenmemiş gıda fiyatlarındaki enflasyon yüksek seyrini korumuştur. Mektupta, enerji grubunda yapılan uygulamaların enflasyon üzerindeki etkileri detaylı bir şekilde açıklanmıştır.

TCMB, 2024 yılı boyunca para politikası duruşunu aylık enflasyon eğilimlerini dikkate alarak belirlemiştir. Politika faizi, 2023 yılı sonunda yüzde 45 iken, enflasyon görünümündeki bozulma nedeni ile 2024 yılı mart ayında yüzde 50’ye çıkarılmıştır.

Para Politikasındaki Sıkı Duruşun Etkileri

Mektupta, para politikası duruşunun, yurt içi talebe olan etkisi ve enflasyon beklentisini düzelttiği belirtilerek, aylık enflasyon eğiliminde düşüş sağlandığı ifade edildi. TCMB’nin temel amacı fiyat istikrarını sağlamak olup, sıkı para politikası duruşunun devam edeceği bildirilmiştir.