2024 yılı Gelir Dağılımı İstatistikleri’ne göre, en yüksek eşdeğer hanehalkı kullanılabilir fert gelirine sahip yüzde 20’lik grubun toplam gelirden aldığı pay, geçen yıla oranla 0,6 puan azalarak %48,1’e geriledi. Bununla birlikte, en düşük gelire sahip olan yüzde 20’lik grubun aldığı pay ise 0,2 puan artışla %6,3 seviyesine ulaştı. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), gelir hesaplamalarında hanehalkı büyüklüğü ve kompozisyonunu dikkate alarak eşdeğer hanehalkı kullanılabilir fert gelirini belirlemektedir. Bu veriler, 2023 yılı referans alınarak hesaplanmıştır.
Gini Katsayısı 0,413 Olarak Belirlendi
Gelir dağılımı eşitsizliğini ölçen Gini katsayısı, sıfıra yaklaştıkça eşit gelir dağılımını, bire yaklaştıkça ise gelir dağılımında dengesizliği ifade eder. Gini katsayısı, hanelerin ve bireylerin yıllık gelirlerinin toplamından, gelir referans döneminde ödenen vergiler ve yapılan düzenli transferler düşüldükten sonra hesaplanan hanehalkı kullanılabilir geliri esas alınarak belirlenmektedir.
Ayrıca, sosyal transferlerin gelir dağılımı üzerindeki etkisinin incelenmesi amacıyla, Gini katsayısı iki farklı yöntemle hesaplanmıştır; birinde tüm sosyal transferler, diğerinde ise sadece emekli ve dul-yetim maaşı hariç tutulmuştur.
Son araştırma verilerine göre, Gini katsayısı önceki yıla göre 0,007 puan azalarak 0,413 olarak tahmin edildi. Tüm sosyal transferler hariç tutulduğunda bu değer 0,476 olurken, emekli ve dul-yetim maaşları hariç tutulduğunda ise 0,423 olarak tahmin edilmiştir.
Toplumun en zengin yüzde 20’sinin geliri, en düşük gelire sahip yüzde 20’nin geliriyle karşılaştırıldığında, P80/P20 oranı 0,2 puan azalarak 7,7’ye düşerken, P90/P10 oranı da 0,5 puan azalışla 13,3 olarak gerçekleşmiştir.
Yıllık Ortalama Hanehalkı Geliri 374 Bin 899 TL Oldu
2024 yılında Türkiye’de yıllık ortalama kullanılabilir hanehalkı geliri, bir önceki yıla göre %106,9 artarak 374 bin 899 TL’ye yükseldi. Eşdeğer hanehalkı kullanılabilir fert geliri ise %108,3 artışla 90 bin 116 TL’den 187 bin 728 TL’ye çıktı. En yüksek gelir, geçen yıla göre 124 bin 506 TL artarak 231 bin 206 TL ile birden fazla kişiden oluşan hanehalklarında tespit edildi. Tek kişilik hanelerde yıllık ortalama gelir 223 bin 859 TL, tek çekirdek aileden oluşan hanelerde ise bu rakam 192 bin 110 TL olarak belirlendi. En düşük yıllık ortalama eşdeğer hanehalkı geliri ise 146 bin 828 TL ile en az bir çekirdek aile ve diğer kişilerden oluşan hanelerde gözlemlendi.
Toplam Gelirden En Yüksek Payı Yüzde 48,8 ile Maaş ve Ücret Geliri Aldı
Toplam gelir içerisinde en büyük pay, %48,8 ile artış göstermeye devam eden maaş ve ücret gelirine aittir. İkinci sırada %20,8 ile müteşebbis geliri yer alırken, üçüncü sırayı %17,8 ile sosyal transfer gelirleri izlemektedir. Tarım gelirinin müteşebbis geliri içindeki payı %17,5, emekli ve dul-yetim aylıklarının sosyal transferler içindeki payı ise %87,6 olarak gerçekleşmiştir.
Yıllık Ortalama Esas İş Geliri Yükseköğretim Mezunlarında
Yıllık ortalama esas iş geliri, yükseköğretim mezunlarında 309 bin 721 TL, lise ve dengi okul mezunlarında 240 bin 470 TL, lise altı eğitimlilerde ise 168 bin 407 TL olarak belirlenmiştir. Bir okul bitirmeyen bireylerin yıllık ortalama geliri 106 bin 478 TL olup, geçen yıla göre en yüksek artış yüzde 110,2 ile lise ve dengi okul mezunlarında, en düşük artış ise %88,2 ile bir okul bitirmeyenlerde gözlemlenmiştir.
En Yüksek Yıllık Ortalama Esas İş Geliri 804 Bin 882 TL İle İşverenlerde
Yıllık ortalama esas iş gelirleri, işverenlerde 804 bin 882 TL, kendi hesabına çalışanlarda 210 bin 679 TL, ücretli çalışanlarda 209 bin 764 TL ve yevmiyelilerde ise 105 bin 712 TL olarak hesaplanmıştır. Geçen yıla göre en yüksek artış yüzde 104,0 ile ücretli çalışanlarda gerçekleşirken, en düşük artış %82,2 ile kendi hesabına çalışanlarda olmuştur.
En Düşük Gelir TRB2 Bölgesinde Gerçekleşti
Araştırma sonuçlarına göre, Türkiye genelinde yıllık ortalama eşdeğer hanehalkı kullanılabilir fert geliri 2024 yılında 187 bin 728 TL iken, en yüksek gelir TR10 (İstanbul) bölgesinde 257 bin 891 TL olarak tespit edilmiştir. Bu bölgeyi, 248 bin 285 TL ile TR51 (Ankara) ve 225 bin 758 TL ile TR21 (Tekirdağ, Edirne, Kırklareli) bölgeleri takip etmektedir. En düşük gelire sahip bölge ise 91 bin 818 TL ile TRB2 (Van, Muş, Bitlis, Hakkari) olmuştur.
Gelir Eşitsizliği En Fazla TR10 (İstanbul) Bölgesinde Gözlemlendi
Son araştırma verilerine göre, Türkiye’de P80/P20 oranı 7,7 olarak belirlenmiş olup, en düşük olduğu bölgeler TR42 (Kocaeli, Sakarya, Düzce, Bolu, Yalova) ve TRB1 (Malatya, Elazığ, Bingöl, Tunceli) bölgeleridir. P80/P20 oranının en yüksek olduğu bölgeler ise 7,7 ile TR10 (İstanbul), 7,6 ile TR51 (Ankara) ve 7,3 ile TR61 (Antalya, Isparta, Burdur) olarak sıralanmıştır.
Bir Önceki Yıla Göre Son Yüzde 10’luk Grubun Durumu
Eşdeğer hanehalkı kullanılabilir fert gelirine göre sıralı yüzde 10’luk gelir gruplarında inceleme yapıldığında, bir önceki yılda ilk yüzde 10’luk grupta olan fertlerin %56,2’si, son yüzde 10’luk grupta olan fertlerin %66,5’i herhangi bir gelir grubu değişikliği yaşamamıştır. Ek olarak, ilk yüzde 10’luk grupta bulunan bireylerin %22’si gelir grubunu birden fazla artırırken, son yüzde 10’luk grupta bulunanların %13,2’si gelir grubunu birden fazla düşürmüştür.
İşsizlikle İlgili Elde Edilen Sonuçlar
Gelir ve Yaşam Koşulları Araştırması panel verilerine göre, 2023 yılında işsiz olan bireylerin %40,8’i 2024 yılında istihdamı sağlarken, 2023 yılında çalışan olarak belirlenen bireylerin %90,6’sı çalışma hayatına devam etmiştir. Ayrıca, işgücüne dahil olmayan bireylerin %10’u işgücüne katılmıştır.
Kaynak: İhlas Haber Ajansı / Ekonomi
News
