Yargıtay’dan Alacaklılara Müjde: Nema Geliri Hak Sahiplerine Ödenecek
Yargıtay 12. Hukuk Dairesi, icra takibinde alacaklı vatandaşları sevindirecek emsal bir karara imza attı. Anayasa Mahkemesi’nin bu konu ile ilgili iptal kararını dikkate alarak, sıra cetveline itiraz edilmesi halinde oluşan nema gelirinin ‘bu gelir hak sahiplerine ödenmelidir’ ifadesiyle önemli bir açıklama yaptı.
İçtihat Bülteni Uygulaması’ndan edinilen bilgiye göre, alacaklı vekili, icra dosyasına gelen paranın dağıtılması için düzenlenen sıra cetvelinin kesinleşmesinin ardından, müvekkilinin payına düşecek paranın neması ile birlikte ödenmesi talebi ile başvuruda bulundu. Ancak, 10.01.2022 tarihli müdürlük işlemi ile bu talep kısmen kabul kısmen reddedildi.
İlk Derece Mahkemesi Şikayeti Redetti
İlk Derece Mahkemesi, müdürlükçe elde edilen faiz gelirinin alacaklıya ödenmesine yasal bir dayanak olmadığı gerekçesiyle şikayeti reddetti. Alacaklı vekili bu kararı istinaf etti. Bölge Adliye Mahkemesi, Harçlar Kanunu’nun 36/1. maddesi çerçevesinde İlk Derece Mahkemesi kararının yerinde olduğu kanaatine vardı ve başvuruyu esastan reddetti. Bu karar da alacaklı vekili tarafından temyiz edildi.
Yargıtay 12. Hukuk Dairesi’nin Vurgusu
Yargıtay 12. Hukuk Dairesi, Anayasa Mahkemesi’nin iptal kararından sonra görüş değişikliğine giderek içtihatında şu ifadelere yer verdi: “492 sayılı Harçlar Kanunu’nun 36. maddesinin birinci fıkrası, ‘mahkemeler, hakimler; Cumhuriyet Savcıları ve icra iflas daireleri tarafından adli ve idari işlemlerle takip işlemlerinden dolayı herhangi bir sebeple alınmış olan paraların bankaya yatırılması halinde bu paralara ait faiz, ikramiye ve sair menfaatleri Devlete aittir.’, ikinci fıkrası ise, ‘Şüyuun giderilmesi neticesinde hasıl olan para ve tereke paraları ile kısıtlı veya gaip adına bankaya yatırılan paralar yukarıdaki fıkra hükmünden müstesnadır.’ hükmünü amir iken, söz konusu iki düzenleme de, Anayasa Mahkemesi’nin 04.05.2023 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan 2023/48 E. – 2023/72 K. sayılı kararı ile anayasaya aykırı olduğu gerekçesiyle iptal edilmiştir.”
Faiz Geliri Üzerine Açıklamalar
Daire içtihatları, İİK’nın 140 ve devamı maddelerinde sıra cetveline itiraz edilmesi halinde icra müdürlüğünce alacaklılara ödenmeyen paranın nemalandırılmasına dair bir düzenlemenin bulunmadığını belirtirken, yine de sıra cetveline itiraz edilmesi nedeniyle alacaklıya ödenmeyen paranın icra müdürlüğü tarafından banka hesabına yatırılması sonucu elde edilen faiz gelirinin yasal dayanağı olmadığını ifade etmiştir. Bunun yanı sıra, nemalandırma sonucu elde edilen paranın Hazineye ait olduğu görüşü, Anayasa Mahkemesi kararı doğrultusunda değişikliğe uğramıştır.
Buna göre, her ne kadar İlk Derece ve Bölge Adliye Mahkemeleri’nin karar tarihlerinde söz konusu kanun hükmü iptal edilmemiş ve yürürlükte olsa da; şikayete konu müdürlük kararının dayanağı olan kanuni düzenlemenin, temyiz incelemesi aşamasında Anayasa Mahkemesi kararı ile iptal edilmesi nedeniyle, iptal kararının henüz kesinleşmemiş eldeki şikayette uygulanması gerektiği sonucuna ulaşılmıştır.
Sonuç olarak; İlk Derece Mahkemesi, şikayetin kabulü ile şikayete konu müdürlük kararındaki nema tutarının Hazineye irat kaydına dair kısmının iptaline karar verilmesi gerektiğini belirterek, Bölge Adliye Mahkemesi kararını ortadan kaldırmış ve İlk Derece Mahkemesi kararını bozmuştur.